THÀNH NGƯỜI ĂN CHAY

Thành người ăn chay

Howard E. LeWine, Bác sĩ, Biên tập Y khoa, Tạp chí Sức Khỏe của đại học Harvard.

Người ta trở thành người ăn chay vì nhiều lý do, bao gồm lý do sức khỏe, niềm tin tôn giáo, quan tâm đến lợi ích của động vật, lo ngại việc sử dụng kháng sinh và hormone trên gia súc, hoặc là một ước nguyện ăn uống sao cho tránh lạm dụng tài nguyên môi trường. Một số người theo chế độ ăn thực vật vì họ không dung nạp được thịt. Thành người ăn chay trở nên hấp dẫn và dễ dàng hơn nhờ sự sẵn có quanh năm sản vật tươi rói, có nhiều chọn lựa ăn chay, và ảnh hưởng ngày càng tăng của các nền văn hóa đối với chế độ ăn thực vật.
Trước đây, nghiên cứu về ăn chay tập trung vào nguy cơ tiềm tàng là người ăn chay bị thiếu hụt dinh dưỡng, nhưng gần đây, gió đã đổi chiều, các nghiên cứu đã xác nhận các lợi ích cho sức khỏe của việc không ăn thịt. Ngày nay, ăn thực vật được nhìn nhận là không chỉ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng mà còn là một phương thế để làm giảm nguy cơ nhiều bệnh mãn tính. Theo Hội Tiết chế Hoa Kỳ, “chế độ ăn thực vật một cách thích hợp, gồm cả ăn chay trường và ăn kiêng thuần chay, là lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng, và có thể cung cấp các lợi ích y tế trong việc ngăn ngừa và điều trị một số bệnh .”
“Được hoạch định một cách thích hợp” là câu khóa. Trừ khi bạn theo các chỉ dẫn khuyến nghị về dinh dưỡng, tiêu thụ chất béo, và kiểm soát cân nặng, thì ăn chay chưa hẳn là tốt cho bạn. Kiêng thức uống có gaz, pizza phô-mai, và kẹo, thì về mặt kỹ thuật, đó là ăn kiêng rồi. Để được khỏe mạnh, bạn cần ăn đa dạng nhiều loại trái cây, rau củ, và ngũ cốc. Thay chất béo bão hòa và chất béo xấu (trans fat) bàng chất béo tốt, như là chất beeos trong các hạt, dầu oilive, dầu lanh. Đồng thời phải nhớ rằng nếu bạn ăn quá nhiều calories dù là từ thức ăn thực vật, ít béo, dinh dưỡng cao, bạn sẽ béo lên. Vì vậy kiểm soát khẩu phần, đọc nhãn thực phẩm và thực hành các hoạt động thể chất là rất quan trọng.
Bạn có thể được nhiều lợi ích sức khỏe khi ăn chay mà không cần đi hết cả con đường. Ví dụ, chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải – nổi tiếng là làm cho người ta sống thọ hơn và giảm được nhiều bệnh mãn tính – nhân mạnh đến thức ăn thực vật, có ăn thịt một cách hạn chế. Ngay cả khi bạn không muốn thành người trường trai, bạn vẫn có thể sắp xếp ăn kiêng theo kiểu đó, hoặc thay thế thịt bằng đạm thực vật – từ đậu hay đậu hũ, mỗi tuần vài lần.
Chỉ có bạn mới có thể quyết định ăn chay là mình cần ăn chay không. Nếu cải thiện sức khỏe là mục đích của bạn, xin hãy cân nhắc mấy điều sau:

Nhiều kiểu ăn chay:
- Vegan (thuần chay): không ăn thịt, gia cầm, cá, bất kỳ thức gì từ động vật, kể cả trứng, sữa và phó sản của sữa, và gelatin.
- Lacto-ovo vegetarian: ăn thực vật nhưng có ăn thêm trứng, sữa và phó sản của sữa.
- Ovo vegetarian: ăn thực vật và có dùng trứng.
- Lacto vegetarian: ăn thực vật và có dùng sữa và phó sản của sữa.
- Partial vegetarian: không ăn thịt nhưng có thể ăn cá (pesco-vegetarina) hay gia cầm (pollo-vegetarian).
Ăn chay có thể bảo vệ bạn khỏi các bệnh năng?

Có thể. So với người ăn thịt, người ăn chay nạp ít chất béo bão hòa và cholesterol, trong khi nhiều vitamin C, E, chất xơ, acid folic, potassium, magnesium, hóa thực vật. Kết quả là lượng cholesterol xấu thấp, huyết áp thâp, chỉ số BMI cân nặng cơ thể thấp. Tất cả chỉ số đó là dấu hiệu của tuổi thọ và ít bệnh.
Người ăn chay thường có lối sống lành mạnh: không hút thuốc, không uống rượu bia quá mức, tập thể dục đều đặn, vì vậy, những chỉ số sức khỏe tích cực đó cũng là kết quả của lối sống lành mạnh này.
Cụ thể là các bệnh sau:

Bệnh tim: trung bình, người ăn chay có nguy cơ chết vì bệnh tim thấp hơn 25%.

Để bảo vệ tim, nên chọn ngũ cốc và rau củ có nhiều xơ, là thực phẩm giúp giữ lượng đường máu ổn định. Chất xơ cũng làm giảm lượng cholesterol. Ngược lại, khoai tây, gạo trắng, bột mì trắng làm tăng nhanh đường máu, do đó làm tăng nguy cơ đột quỵ tim và tiểu đường (cũng là yếu tố gây bệnh tim)
Các loại hạt giúp bảo vệ tim. Tuy nhiên hạt giàu năng lượng nên bạn phải hạn chế ăn hạt, mỗi ngày một nắm nhỏ mà thôi. Dù ít nhưng nó cũng đủ làm bạn không thấy them ăn.